O βελονισμός (Zhenjiu 鍼灸 – βελονισμός και μόξα) είναι μία από τις θεραπευτικές μεθόδους που χρησιμοποιεί η Κινέζικη Ιατρική και ίσως η γνωστότερη στον δυτικό κόσμο.
Η θεραπευτική τακτική αφορά την είσοδο μιας βελόνας σε ένα ή περισσότερα συγκεκριμένα σημεία του σώματος προκειμένου να επιτευχθεί ένα θεραπευτικό αποτέλεσμα. Υπάρχουν συνολικά γύρω στα 365 κύρια βελονιστικά σημεία αλλά με την πάροδο του χρόνου και μετά από ενδελεχή μελέτη και έρευνα έχουν προστεθεί αρκετά περισσότερα.
Η χρήση των βελονιστικών σημείων και η εισαγωγή των βελονών πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερο σεβασμό και προσοχή.
Οι βελόνες πρέπει να είναι αποσθηρομένες σε κλίβανο ή μιας χρήσεως.
Οποιαδήποτε επέμβαση σε ένα βελονιστικό σημείο συνεπάγεται μια συγκεκριμένη κίνηση της ζωτικής ενέργειας (Qi) του σώματος και ο θεραπευτής θα πρέπει να είναι σίγουρος ότι αυτή αρμόζει στην περίπτωση και ότι δεν πρόκειται να προκαλέσει ανεπιθύμητες αντιδράσεις στο θεραπευόμενο. Σε ορισμένα βελονιστικά σημεία και υπό συγκεκριμένες περιστάσεις οποιαδήποτε επέμβαση μπορεί να απαγορεύεται αυστηρά.,
Σύμφωνα με την θεωρία της Κινέζικης Ιατρικής υπάρχουν 12 κύρια κανάλια, 15 κανάλια σύνδεσης (Luo), 12 αποκλίνοντα κανάλια, 8 ασυνήθιστα κανάλια που διασταυρώνονται και αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους.
Το σύστημα των καναλιών έχει παρομοιαστεί με τη κυκλοφορία του νερού σε ένα δίκτυο ποταμών.
Επιπλέον, τα κανάλια ενώνουν την επιφάνεια του σώματος με τα όργανα που βρίσκονται σε βαθύτερα επίπεδα του οργανισμού, με τα τέσσερα άκρα και το κεφάλι, αλλά και με το πρόσθιο και οπίσθιο μέρος του σώματος. Με αυτόν τον τρόπο αφενός ενωποιούν το ανθρώπινο σώμα ως έναν αλληλουποστηριζόμενο, ενιαίο οργανισμό και αφετέρου συνδέουν το ανθρώπινο σώμα με το περιβάλλον του αφού είναι τα ίδια κανάλια που εξασφαλίζουν την αλληλεπίδρασή του με τον κόσμο. Η Μόξα είναι ένα βότανο ( η Artemisia Vulgaris Chinensis) που καιγεται πάνω στα σημεία βελονισμού. Ενισχυει τη λειτουργία των σημείων βελονισμού στα οποία προσθέτη δύναμη και θερμότητα.
Σύμφωνα με τη θεωρία της Κινέζικης Ιατρικής, απώτερος στόχος του βελονισμού και της μοξαθεραπεία είναι ο εντοπισμός της ρίζας μιας ασθένειας, με την έννοια του πρωταρχικού παθογόνου αιτίου που οδήγησε στην παρούσα κατάσταση, η κατανόηση του παθολογικού μηχανισμού και εξέλιξης της ασθένειας και στη συνέχεια, η αναίρεση αυτού του αιτίου μέσω της αποκατάστασης της αρμονικής λειτουργίας των οργάνων και των αντίστοιχων καναλιών τους.
Για τη θεωρία της Κινέζικης Ιατρικής, τα συμπτώματα δεν είναι τίποτα άλλο παρά “τα κλάματα ενός παιδιού’’. Με τον ίδιο τρόπο που κανένας δε θα “φίμωνε” ένα παιδί που κλαίει αλλά θα επιχειρούσε να μάθει τι χρειάζεται και γιατί κλαίει, έτσι κι ένας βελονιστής βασίζεται σε διαγνωστικά εργαλεία π.χ. η ψηλάφηση των σφυγμών και η παρατήρηση της γλώσσας, για να προσδιορίσει τη ρίζα και τη φύση της ασθένειας, τις αιτίες της, το παθολογικό μηχανισμό της και ο τόπος της εκδήλωσής της.
Τότε, και μόνο τότε, ο βελονιστής μπορεί αποφασίζει την αρχή της θεραπείας, επιλέγει τους μεσημβρινούς και τα σημεία που απαιτούνται και εφαρμόζει τη θεραπεία.
Εντούτοις, σε μερικές περιπτώσεις, όπως όταν ένα σύμπτωμα είναι οξύ, ο βελονιστής μπορεί να επιλέξει ως προτεραιότητα να το ανακουφίσει, χωρίς ωστόσο να παραμελήσει σε δεύτερο χρόνο να διορθώσει τη βαθύτερη ανισορροπία.
Σύμφωνα με τις διεθνές οδηγίες, η εκπαίδευση στο βελονισμό διαρκεί 3.600 ώρες μοιρασμένες σε 3 έτη και συμπεριλαμβάνει και μαθήματα ανατομία, φυσιολογία, παθολογία και πρώτες βοήθειες.
